Zasady przyznawania pomocy

Na czym polega pomoc społeczna?

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Kto ma prawo do świadczeń?

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w RP;
obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium RP, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Z jakich powodów udzielana jest pomoc społeczna?

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

ubóstwa,
sieroctwa,
bezdomności,
bezrobocia,
niepełnosprawności,
długotrwałej lub ciężkiej choroby,
przemocy w rodzinie,
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego,
zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo – wychowawcze,
trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
alkoholizmu lub narkomanii,
zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Jakie są rodzaje świadczeń z pomocy społecznej?

Świadczeniami z pomocy społecznej są:

świadczenia pieniężne:
zasiłek stały,
zasiłek okresowy,
zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
pomoc dla rodzin zastępczych,
pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki.
świadczenia niepieniężne:
praca socjalna,
składki na ubezpieczenie zdrowotne,
składki na ubezpieczenie społeczne,
sprawienie pogrzebu,
poradnictwo specjalistyczne,
interwencja kryzysowa,
schronienie,
posiłek,
niezbędne ubranie,
usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
mieszkanie chronione,
pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo – wychowawczej,
pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, mieszkaniowych tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno – opiekuńcze.

Komu przysługuje świadczenie pieniężne?

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701 zł,
osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528 zł,
rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie

– przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w pkt 2 powodów przyznania pomocy społecznej lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Jak oblicza się dochód?

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów netto z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w
Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego oraz wartości świadczeń w naturze.

Procedura przyznania zasiłku, świadczenia:

należy zgłosić ustnie lub wnieść podanie na piśmie o udzielenie pomocy do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
pracownik socjalny odwiedza osobę lub rodzinę starającą się o pomoc w jej mieszkaniu / przeprowadza tzw. Wywiad środowiskowy/. Poznaje jej sytuację życiową i finansową. Koniecznie trzeba przedstawić dokumenty potwierdzające dochody oraz dołączyć inne zaświadczenia wymagane przez pracownika socjalnego
pracownik socjalny sprawdza również możliwości uzyskania pomocy od krewnych w linii protej (dzieci, rodzice) – dot. alimentacji od krewnych w linii prostej (dzieci – rodzice, rodzice – dzieci)
ma podstawie zebranych informacji, pracownik socjalny dokonuje analizy i oceny sytuacji osoby lub rodziny, formułuje wnioski z niej wynikające i stanowiące podstawę planowania pomocy
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie powyższych dokumentów wydaje decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia oraz o powodach wydania takiej decyzji

Kiedy zasiłek może zostać nie przyznany?

Jeśli trudności osoby lub rodziny nie są potwierdzone trudną sytuacją życiową, czyli np. sieroctwem, długotrwałą chorobą, niepełnosprawnością,
Jeśli dochód osoby starającej się o pomoc jest wyższy od wynikającego z ustawy o pomocy społecznej /tzw. „kryterium dochodowe””/
Jeśli standard życia przewyższa zadeklarowane dochody
Jeśli nie zostaną złożone wszystkie dokumenty potwierdzające osiągane dochody i stan zdrowia.
Jeśli ubiegający się o pomoc nie chcą współpracować z pracownikiem socjalnym w zakresie wykorzystania własnych możliwości i uprawnień.
Jeśli pracownik socjalny stwierdzi np.: marnotrawstwo pieniędzy, alkoholizm, uchylanie się od pracy, przyznana pomoc wydatkowana jest niezgodnie z przeznaczeniem, między stanem faktycznym a przedstawianymi dochodami są dysproporcje.

Pracownicy socjalni
Zadania:

- praca socjalna;
- dokonywanie analizy i oceny zjawisk, które powodują zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej oraz kwalifikowanie do uzyskania tych świadczeń;
- udzielanie informacji, wskazówek i pomocy w zakresie rozwiązywania spraw życiowych osobom, które dzięki tej pomocy będą zdolne samodzielnie rozwiązywać problemy będące przyczyną trudnej sytuacji życiowej; skuteczne posługiwanie się przepisami prawa w realizacji tych zadań;
- pomoc w uzyskaniu dla osób będących w trudnej sytuacji życiowej poradnictwa dotyczącego możliwości rozwiązywania problemów i udzielania pomocy przez właściwe instytucje państwowe, samorządowe i organizacje pozarządowe oraz wspieranie w uzyskiwaniu pomocy;
- udzielanie pomocy zgodnie z zasadami etyki zawodowej;
- pobudzanie społecznej aktywności i inspirowanie działań samopomocowych w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób, rodzin, grup i środowisk społecznych;
- współpraca i współdziałanie z innymi specjalistami w celu przeciwdziałania i ograniczania patologii i skutków negatywnych zjawisk społecznych, łagodzenie skutków ubóstwa;
- inicjowanie nowych form pomocy osobom i rodzinom mającym trudną sytuację życiową oraz inspirowanie powołania instytucji świadczących usługi służące poprawie sytuacji takich osób i rodzin;
- współuczestniczenie w inspirowaniu, opracowaniu, wdrożeniu oraz rozwijaniu regionalnych i lokalnych programów pomocy społecznej ukierunkowanych na podniesienie jakości życia.

Pracownik socjalny:

kieruje się zasadą dobra osób i rodzin, którym służy, poszanowania ich godności i prawa tych osób do samostanowienia;
przeciwdziała praktykom niehumanitarnym i dyskryminującym osobę, rodzinę lub grupę;
udziela osobom zgłaszającym się pełnej informacji o przysługujących im świadczeniach i dostępnych formach pomocy;
zachowuje w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynności zawodowych, także po ustaniu zatrudnienia, chyba że działa to przeciwko dobru osoby lub rodziny;
podnosi swoje kwalifikacje zawodowe poprzez udział w szkoleniach i samokształcenie.

Dobro podopiecznego, udzielenie pełnej informacji o przysługujących prawach, skuteczna
i szybka pomoc – zgodnie z przepisami prawa – jest nadrzędnym celem pomocy społecznej.

Niematerialne formy pomocy

Praca socjalna.

Osobom i rodzinom udziela się pomocy w postaci pracy socjalnej, poradnictwa specjalistycznego.
Praca socjalna to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.

Usługi opiekuńcze.

Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Ośrodek pomocy społecznej przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia oraz odpłatność klienta.

Kierowanie do domów pomocy społecznej.

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.